-
1 алда
нареч.1) впереди́, спе́реди (сидеть, стоять, находиться, идти, ехать)иң алда — впереди́ всех
аның вакыты алда әле — его́ вре́мя ещё впереди́
2) вы́ше; вы́ше-алда күрсәтелгән сәбәпләр — вышеука́занные причи́ны
3) ни́же; ни́же-бу хакта сүз алда булачак — речь об э́том пойдёт ни́же
алда телгә алыначак фамилияләр — нижеука́занные фами́лии
4) в функ. сказ. впереди́, спеша́т ( о часах)сәгатең биш минутка алда — твои́ часы́ спеша́т на пять мину́т
5)а) ра́ньше, пора́ньше (кого, чего; чем кто, что; прежде, до кого, чего)кешедән алда — ра́ньше други́х
күрсәтелгән көннән алда — ра́ньше (до, пре́жде) ука́занного дня
очрашудан алда булган вакыйга — собы́тие, случи́вшееся до (на́шей) встре́чи
б) перен. лу́чше, полу́чше, вы́ше, повы́ше, предпочти́тельнее (кого, чего, чем кто, что); превосходи́ть (кого, чего)белгеч буларак ул күпләрдән алда — как специали́ст он превосхо́дит мно́гих
в) за... до; не доходя́ (доезжа́я, долете́в) доавылга җитәрәк ярты чакрым алда автобустан төшеп калу — за полверсты́ до дере́вни сойти́ с авто́буса
г) за... до, чего́; за... пе́ред чем; за... пе́ред тем, какбәйрәмнән өч көн алда — за три дня до пра́здника
җыелыш башланудан ярты сәгать алда — за по́лчаса до нача́ла собра́ния
д) пре́жде чем; до того́, как; перед тем, каккерүеңнәң алда чыгуыңны уйла — (посл.) пре́жде чем (...до того́, как) войти́, поду́май о том, как вы́йти (т. е. будь предусмотрительным)
е) разг.; см. алдан 2)•- алда йөрү
- алда килү
- алда көтү
- алда тору••алда баручы — ли́дер, лиди́рующий, веду́щий; передови́к
алда күрү — счита́ть (цени́ть, расце́нивать, ста́вить, коти́ровать) вы́ше (что, кого)
-
2 означенный
-
3 выше-
рус телендәге кушма сүзләрнең беренче кисәге, татар теленә "югарыда", "моннан элек", "моннан алда" кебек сүзләр белән тәрҗемә ителә -
4 время
1. сваҡыт2. счас, сроксәғәт, ваҡытсколько времени? — сәғәт нисә?, ваҡыт күпме?
3. сэпоха, периодваҡыт, дәүер, осор, заман4. сопределённая порамиҙгел, мәл, саҡ, ваҡытвремя покоса — бесән сабыу мәле, бесән өҫтө
5. с грам.заманво время оно уст. — ҡасандыр, әллә ҡасан
время от времени — ваҡыт-ваҡыт, ҡайһы берҙә
(в) первое время — башта, тәүҙә, тәү ваҡытта
в своё время: — 1) заманында, ҡасандыр
2) үҙ ваҡытында; всё время һәр ваҡыт (саҡ), гел; в скором времени — оҙаҡламай
в то время как — шул арала, шул ғына ваҡыт араһында
выиграть время — күберәк ваҡыт алыу, ваҡыт үтеү, файҙаға булыу
до времени; до поры до времени — ваҡыты еткәнсе, билдәле бер ваҡытҡа тиклем, көнө килгәнсе
ко времени — ваҡытлы, үҙ ваҡытында
на время — ваҡытлыса, билдәле ваҡытҡа тиклем
со времени — ваҡыты етеү менән, киләсәктә
раньше времени — көн элгәре (элек), ваҡытынан алда
с течением времени — ваҡыт үтеү менән, киләсәктә
тем временем — шул уҡ ваҡытта, шул арала
См. также в других словарях:
беренче — 1. Тәртип саны: бер. рәв. Барысынан да алдарак, башта 2. Санап үтелгәннән соң башкалардан алда аталаган кешене, әйберне һ. б. ш. күрсәтү өчен кулланыла 3. Башлангыч, башлангыч чордагы. Берәрсенең нин. б. башлангыч эше, тәҗрибәсе, уңышы турында.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
перспектива — 1. Ераклык арту белән предметларның кечерәеп күренүен исәпкә алып сүрәтләү сәнгате 2. Ерактан күренгән табигать күренеше, манзара 3. күч. Алда көтелгән үсеш мөмкинлекләре, киләчәк. Киләчәккә карап, булачак шартларны исәпкә алып эш итүчәнлек… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
